Marka Sahibinin Marka Üzerindeki Hakları ;
— Marka tescil kapsamına giren mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil sahibine kullanım hakkı tanır.
— Markalar, şirketten bağımsız olarak satılabilir, devredilebilir.
— Marka teminat olarak gösterilebilir.
— Marka, tescilli mal veya hizmetlerin bir kısmı için lisans sözleşmesine konu olabilir.
Marka Sahibinin Yararlanabileceği Kanuni Hakları ;
Tescilli marka veya müracaat sahibi taklit malları toplatabilir. Hukuk ve ceza mahkemelerine başvuruda bulunabilir ve uğramış olduğu zararın tazmini için maddi ve manevi tazminat davaları açabilir.
Yasal Durum ;
Öncelikle Türk Ticaret Kanunu içersinde Haksız Rekabet yasaklanmıştır. Haksız rekabetin yasaklanması ve tazminat ödenmesi bu kanunla düzenlenmiştir. Ayrıca, haksız rekabet yapan kişiye hapis cezası yaptırımı da uygulanmaktadır.
1995 yılında yürürlüğe giren 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile marka haklarına tecavüz eden kişilere karşı etkili yaptırımlar söz konusudur. Bu yaptırımlar hapis ve para cezası yanında tazminatı da kapsamaktadır. 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası, işyeri kapatma, ürünlere ve makinelere el koyma, yüksek miktarda para cezası ve hak sahibi lehine üçüncü kişinin verdiği maddi ve manevi zararların tazmin edilmesini düzenlemektedir.
1995 yılında yürürlüğe giren 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların, 551 sayılı Patent Haklarının, 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkındaki Kanun hükmünde ki kararnameler ile yukarıda belirttiğimiz yaptırımlar aynı şekilde ilgili kararnamelere tecavüz eden kişiler hakkında da geçerlidir.
Yasal Kurumlar;
— Cumhuriyet Savcılıkları ve Ceza Mahkemeleri :
Türkiye’de yukarıda belirttiğimiz yasal düzenlemelerle, marka, patent, endüstriyel tasarım ve coğrafi işaretlere tecavüz eden kişiler hakkında, Türk Patent Enstitüsüne tescil edilmiş hak sahibinin veya vekilinin şikâyetine bağlı olarak cumhuriyet savcılığı ivedilikle olaya el koymaktadır. Cumhuriyet Savcısının görevlendirdiği polis kuvvetiyle birlikte, marka, patent, endüstriyel tasarım ve coğrafi işaret haklarına tecavüz eden kişi veya firmanın taklit veya kaçak ürünlerine, üretim araç gereçlerine el konulmaktadır.
Bilirkişi incelemesinden sonra ürünlerin taklit oldukları anlaşıldığı zaman bu kişiler hakkında ceza mahkemelerinde ceza davası açılmaktadır. Ceza davası sonucunda 2 ile 4 yıl arasında hapis cezası verilmektedir. İşyerleri kapatılmaktadır. Ayrıca yüksek miktarda para cezası verilmektedir.
— Ticaret Mahkemeleri :
Türkiye’de haksız rekabette bulunan kişiler ve kurumlar hakkında Ticaret Mahkemelerinde haksız rekabetin tespiti, haksız rekabetin yasaklanması ve tescilli hak sahibine tazminat ödenmesi için davalar açılmaktadır. Marka Tecavüzünde bulunanların işyerleri kapatılmakta ve ticari faaliyetleri durdurulmaktadır. Türkiye de bu davalara bakmakla görevli uzman Ticaret Mahkemeleri (Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemeleri) kurulmuştur.
—Türk Patent Enstitüsü :
Türkiye’de markaların, patentlerin, endüstriyel tasarımların ve coğrafi işaretlerin tescili Türk Patent Enstitüsüne yapılmaktadır. Türk Patent Kurumuna tescilli bulunan bir marka, patent, endüstriyel tasarım ya da coğrafi işaret Türk Kanunları ve mahkemeleri tarafından korunmaktadır. Tarafımıza vereceğiniz vekâletle yukarıda belirttiğimiz marka, patent, endüstriyel tasarım ve coğrafi işaretlerin tescil işlemlerini Türk Patent Enstitüsünde yaptırabiliriz. Bu işlemlerle ilgili yetkili avukatlarımız vardır. Türkiye de korsan üreticiler ve tüccarlar hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına başvurabilmemiz veya dava açabilmemiz için müşterilerimizin sahip oldukları ticari markaları, endüstriyel tasarımları, patentleri ve coğrafi işaretleri Türk Patent Enstitüsüne tescil ettirmeleri ön koşuldur. Türk Patent Enstitüsüne tescilleri olmayan marka, patent, endüstriyel tasarım ve coğrafi işaretler etkili yasal düzenlemelerden yararlanamazlar.
Türk Patent Enstitüsü Nihai Kararlarına Karşı Açılacak Dava:
TPE Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’nun itiraz üzerine vermiş olduğu kararlara karşı yargı yoluna başvurulabilir. Bu dava uygulamada İPTAL DAVASI olarak anılmaktadır. Markalar kararnamesinin 53.Maddesine göre iptal davasının, kararın bildirim tarihinden itibaren en geç iki ay içinde, yetkili mahkemede açılması gerekir. 53.maddede bahsi geçen ‘’Yetkili Mahkeme ‘ teriminden Ankara Mahkemeleri anlaşılmalıdır. Mahkeme talep halinde Enstitü Kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verebilir. Böyle bir karar verilmemişse, Enstitüsü kararı infaz edilebilir.
Marka Hakkına Tecavüzden Doğan Dava Ve Talepler:
-Delillerin Tespiti ( Marka KHK m. 75) “Marka hakkına tecavüzü ileri sürmeye yetkili olan kişi, bu haklara tecavüz sayılabilecek olayların mahkemece tespitini isteyebilir’’.
-Marka Hakkına Tecavüzün Önlenmesi Ve Durdurulması Davası (Marka KHK m.62/1-a) ’Marka hakkı tecavüze uğrayan Marka sahibi mahkemeden tecavüzün durdurulmasını veya tecavüz tehlikesinin önlenmesini isteyebilir. Durdurma talebi, sürmekte olan tecavüz fiilleri için, önleme talebi ise tecavüz tehlikesi bakımından söz konusu olur. Davaların açılması için failin kusurlu olması aranmaz.
-Tecavüzün Tespiti Davası (TTK m 58/1-a) :Haksız rekabet hükümleri gereğince tespit davası açılabilir. Bu dava tecavüzün sona erdiği fakat etkilerinin devam ettiği hallerde açılır.
– Tecavüzün Giderilmesi Davası (Marka KHK m 62/1-b) :Tecavüz sürmekte iken giderim davası açılmaz. Bu dava ile tecavüzün ortaya çıkmış sonuçları bertaraf edilmeye çalışılır. Failin kusuru aranmaz.
– Tazminat Davaları : Üç türü vardır. Maddi tazminat davası, manevi tazminat davası ve itibar tazminatı davası.
-Marka Hakkına Tecavüz Dolayısı İle Üretilmesi Veya Kullanılması Cezayı Gerektiren Eşya İle Bu Eşyaları Üretmeye Yarayan Araç,Cihaz Makine Gibi Vasıtalara El Konulması Davası (Marka KHK m 62/1-c) :Bu davanın açılabilmesi için, el konulması istenen eşyanın Marka KHK m 61/A1-c anlamında üretilmesi ya da kullanılması marka hakkına tecavüz suçu oluşturan eşya yada bu eşyayı üretmeye yarayan araçlar olmalıdır. Aksi halde el konma talep edilemez.
-Marka KHK m.62/1-c bendi uyarınca El konulan ürünler üzerinde Kendisine mülkiyet hakkının tanınması Davası (Marka KHK m 62/1-d) :Bu durumda söz konusu ürünlerin değeri tazminat miktarından düşülür.
-Marka Hakkına Tecavüzün Mevcut Olmadığı Hakkında Dava (Menfi Tespit Davası) (Marka KHK M 74) :Bu dava ile amaç davacının markayı kullanmakla herhangi bir hukuka aykırı durumun yaratılmayacağının tecavüzün mevcut olmayacağının tespit edilmesidir.
Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Zamanaşımı Ve Yetkili Mahkeme:
– Zamanaşımı (Marka KHK M 70) : Marka Hakkına tecavüzden doğan özel hukuka ilişkin taleplerde zamanaşımım süresi için borçlar kanununun, zamanaşımına ilişkin hükümleri uygulanır.Böylece BK m 60 ve Bk m. 125’e atıf yapılmıştır.
-Hukuk Davalarında Yetkili Mahkeme (Marka KHK M 70) : Marka sahibi tarafından, üçüncü şahıslar aleyhine açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme;
*davacının ikametgahının olduğu veya
*suçun işlendiği veya
*tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yerdeki mahkemedir.
Davacı Türkiye’de ikamet etmiyorsa, Yetkili Mahkeme;
Sicilde kayıtlı vekilin işyerinin bulunduğu yerdeki,ve eğer vekillik kaydı silinmişse Enstitünün merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemedir.
Üçüncü kişiler tarafından marka başvurusu yapan kimse veya marka sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkemedir.
Hükümsüzlük Davası
Hükümsüzlük davaları, sınai hakkın tescili için yasal engel bulunmasına karşın, bir şekilde tescil edilmesi durumunda tescili hükümsüz kılmak için açılan davadır. Hükümsüzlük davaları, kural olarak koruma süresinin devamınca veya hakkın sona ermesini izleyen beş yıl içinde dava edilir. Hükümsüzlük davaları dava açıldığı anda sicilde hak sahibi olarak kayıtlı olan kişiye karşı açılır.
-Talep Yetkisi: Zarar gören kişiler,cumhuriyet savcıları,ilgili resmi makamlar.
-Hükümsüzlük Kararı Verme Yetkisi: Hükümsüzlük kararı ilgili mahkeme tarafından verilir.Bu mahkeme THK’nın 71. Maddesi gereği ihtisas mahkemeleridir.
-Hükümsüzlük Halleri: Mevzuatta hükümsüzlük davaları şu maddelerde düzenlenmiştir.
Markalar için :Markalar kararnamesi madde 42-44
Tasarımlar için :Tasarım kararnamesi madde 43-45
Patentler için :Patent kararnamesi madde 129-132
Faydalı Modeller için: Patent kararnamesi madde 165
-Hükümsüzlük kararlarının Kapsamı:
Hükümsüzlük nedenleri markanın tescil edildiği bir kısım mal ve hizmete ilişkin bulunuyorsa, yalnız o mal ve hizmetle ilgili olarak kısmi hükümsüzlüğe karar verilir.
– Hükümsüzlük Kararının Etkisi:
-Bir sınai hakkın hükümsüzlüğüne ilişkin kesinleşmiş karar, herkese karşı hüküm doğurur.
-Bir sınai hakkın hükümsüzlüğüne karar verilmiş olması halinde sonuçları geçmişe etkilidir.
Gasp Davası
Gasp davaları Patent ve tasarımlar için düzenlenmiş özel bir dava türüdür. Markalarda gasp davası düzenlenmemiştir. Gasp davası, her hangi bir sınai mülkiyet hakkının sahibi olmadığı halde veya tescil için başvuru hakkı sahibi olmadığı halde,bir şekilde TPE nezdinde başvuruda bulunmuş ve/veya adına tescili sağlamış kişi aleyhine gerçek hak sahibi tarafından açılan dava türüdür.Gasp davaları bu yönü ile Hükümsüzlük davasına benzemektedir.Bu iki davanın birbirinden farkı şudur; Gasp davası,tescili hükümsüz kılma etkisinin yanı sıra sınai hakkın gerçek hak sahibine transferi imkanı da vermesidir.
Ceza Davaları Marka Hakkına Tecavüzden Doğan Ceza Davaları
Marka KHK m61/A (Değişik 22/06/2004-5194/16md) düzenlenmiş olup buna göre cezaya konu eylemler şunlardır.
a) Marka hakkı sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik bildirimini gerçeğe aykırı olarak yapanlar, marka koruması olan bir eşya veya ambalajı üzerine konulmuş marka koruması olduğunu belirten işareti yetkisi olmadan kaldıranlar, kendisini haksız olarak marka başvurusu veya marka hakkı sahibi olarak gösterenler hakkında, bir yıldan iki yıla kadar hapis cezasına veya ağır para cezasına veya her ikisine,
b) Mevcut olmadığını veya üzerinde tasarruf yetkisi bulunmadığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde bu Kanun Hükmünde Kararnamenin devir, intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı haklardan birini veya bu hakla ilgili lisansı başkasına devreden, veren, rehineden, bu haklarla ilgili herhangi bir tasarrufta bulunanlar ile korunan bir marka hakkının sahibi olmadığı veya koruma süresinin bittiği veya marka hakkının hükümsüzlüğü veya marka korunmasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin veya başkasının imal ettiği veya satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya ticari evrakına veya ilanlarına, hukuken korunan bir marka hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde işaretler koyan veya bu amaçla ilan ve reklamlarda, bu tarzda yazı, işaret veya ifadeleri kullananlar hakkında, iki yıldan üç yıla kadar hapis cezasına veya ağır para cezasına veya her ikisine,
c) 61 inci maddede yazılı fiillerden birini işleyenler hakkında, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına veya ağır para cezasına veya her ikisine, ayrıca işyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine, karar verilir.
Haksız Rekabet;
Haksız rekabet TTK m 56 ile 65. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu maddeler ile rekabet hakkı korunmak istenmiştir. Bu hak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir haktır. Hak sahibi tarafından tescil edilmemiş sınai mülkiyet hakları haksız rekabet kuralları çerçevesinden korunmaktadır.
Haksız Rekabet: Aldatıcı hareket veya hüsnüniyet kaidelerine aykırı sair suretlerle iktisadi rekabetin her türlü suiistimalidir.
Haksız Rekabetin Unsurları:
-Aldatıcı bir hareket ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık
-Ekonomik Rekabetin Kötüye Kullanılması
-Ekonomik Çıkarlara Zarar Vermesi veya Buna Elverişli Olması
Haksız Rekabetin Karakteristik Şekilleri:
Ekonomik Rekabeti kötüye kullanan aldatıcı ve iyi niyet kurallarına aykırı eylemleri tek tek saymak mümkün değildir. TTK 57. maddesinde iyi niyet kurallarına aykırı hareketlerin bazılarını özellikle belirtmiştir. Bunlar; Kötüleme, Hakikate Aykırı Beyan, Övünme-Reklam, Yanlış Unvanlar Kullanımı, İltibaslar, Personeli Aracı Kılmak -İğfal, Rakibin Sırlarından Haksız Yere Faydalanmak, Gerçeğe Aykırı Hüsnühal Şahadetnamesi Vermek, İş Şartlarının İhlali
Haksız Rekabette Hukuksal Sorumluluk;
Dava Hakkı ve Husumet
Haksız rekabet yüzünden müşterisi, kredisi,meslek itibarı,ticari işletmesi veya diğer iktisadi menfaatleri bakımından zara gören veya böyle bir tehlikeye maruz kalan kimse için dava hakkı doğar.
Davacılar; Mağdur rakibe ,müşteriler,mesleki ve iktisadi birlikler
Davalılar; Haksız Rekabeti gerçekleştiren fail,istihdam eden ve basın
Haksız Rekabette Dava Çeşitleri;
-Tecavüzün Tespiti Davası:
Haksız rekabette tespit davası,eylemin haksız rekabet oluşturup oluşturmadığının tespiti sağlar. Haksız rekabetin sonucunda meydana gelen zararın tespiti,tespit davasının konusunu oluşturmaz.
-Tecavüzün Men’i (Önlenmesi) Davası:
Haksız rekabetten dolayı zarar gören veya böyle bir tehlikeye maruz kalan kimse tarafından eylemin yapılmaması veya önlenmesi için tecavüzün önlenmesi davası açılır. Davanın açılması için, karşı tarafın kurslu olması gerekmez. Tecavüzün fiilen devamı, davanın açılması için yeterlidir.
-Tecavüzün Ref’i (Kaldırılması) Davası:
Haksız rekabete maruz kalan kimseye haksız rekabet neticesi meydana gelen maddi durumun ortadan kaldırılmasını,haksız rekabet yanıltıcı beyanlarla yapılmışsa bu beyanların düzeltilmesini dava etme hakkını tanımaktadır. Ref davasında,haksız rekabetten önceki durumun iadesi amaçlanmaktadır.
-Maddi Tazminat Davası :
Davalının kusurlu bulunması halinde haksız rekabet sonucunda meydana gelen maddi zararın tazmini istenebilir.
-Manevi Tazminat Davası :
Haksız rekabet sonucunda kişisel varlıkları tecavüze uğrayan kişi manevi tazminat davası açabilir.
-Menfaatin Karşılığının İadesi Davası:
Davacı, haksız rekabet neticesinde davalının elde etmesi mümkün görülen menfaatin karşılığının kendisine verilmesini isteyebilir.
-Hükmün İlanı :
Davayı kazanan taraf , masrafı haksız çıkan taraftan alınmak üzere mahkemeden kararın kesinleşmesinden sonra ilan edilmesini isteyebilir.
Haksız Rekabette Zamanaşımı :
Haksız rekabet davaları, Dava açmaya hakkı olan tarafın bu hakların doğumunu öğrendiği günden itibaren bir yıl içinde ve her halde dava hakkının doğumundan itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımın uğrar.
Cezai Sorumluluk :
TTK 57. Maddesinin 7 ve 10 bendi hariç diğer bendlerdeki fiilleri gerçekleştirenler ile TTK 64 maddesinin 1. fıkrasının 2,3,4 bendlerindeki eylemleri gerçekleştirenler bir aydan bir yıla kadar hapis ve ayrıca para cezası ile cezalandırılır. Ceza davası şikayete bağlı olup,hukuk davası açmaya hakkı olanların şikayet hakları vardır.
Hukuk Danışmanlığı
Firmamız Bünyesinde marka, patent, tescil ve tasarım konusunda branşlaşmış ve uzmanlaşmış Av.Dursun YILMAZ nezaretinde hukuk danışmanlığı konusunda aktif hizmet vermektedir. Sınai Mülkiyet davalarının, Tescil işlemlerinin artmasıyla ivme kazanması bu konuda branşlaşmış Avukatların gereğini zaruri kılmıştır. Hukuk danışmanlarımızın size sınai mülkiyetiniz kapsamında kazandığınız haklar ve üçüncü kişilerin hakkınıza tecavüz etmesi durumunda yasal hakların konusunda bilgi vermekte olup, sınai mülkiyet davalarınızı üstlenmektedir.
